Hoe ontstaat incontinentie en welke oorzaken komen het meest voor?
Oorzaak incontinentie en wat is het?
Incontinentie: we hebben het er niet vaak over, en dat is geen goede zaak. Want: weet jij hoe het komt? Wanneer kan het je overkomen? Wat zijn de oorzaken ervan precies en welke klachten gaan ermee gepaard? Je leest het in dit artikel.
Wat verstaan we precies onder incontinentie?
Er zijn verschillende vormen van incontinentie. Zo kan iemand last hebben van urine-incontinentie, maar ook van ontlastingsincontinentie. Wie last heeft van urine-incontinentie, verliest ongewild urine. Dit kan variëren van een paar druppels tot de volledige blaasinhoud. Bij ontlastingsincontinentie gaat het om fecale ontlasting. Zowel mannen als vrouwen kunnen van beide soorten incontinentie last krijgen. De oorzaken van incontinentie kunnen flink uiteenlopen: ze verschillen per soort. Hieronder bespreken we de meest voorkomende oorzaken van zowel urine-incontinentie als ontlastingsincontinentie.
Oorzaken van urine-incontinentie
Hoe ontstaat urine-incontinentie?
Urine-incontinentie: hoe komt het? Deze klachten ontstaan niet zomaar. Vaak liggen er fysieke oorzaken onder. In sommige gevallen ontstaat urine- incontinentie als gevolg van psychische klachten. Het grootste deel van de mensen die kampt met deze soort incontinentie is vrouw. Dit heeft voor een deel te maken met het feit dat urine-incontinentie onder andere kan worden veroorzaakt tijdens de zwangerschap. Dit als gevolg van een bevalling of door de menopauze. Maar ook mannen kunnen last krijgen van urine-incontinentie. Bij mannen ontstaat urine-incontinentie vaker op latere leeftijd dan bij vrouwen. Ouder worden zorgt ook voor een verhoogd risico op urine-incontinentie: bij de meeste mensen ontstaan zulke klachten pas op latere leeftijd.
Wat veroorzaakt urine-incontinentie?
Hieronder vind je de meest voorkomende oorzaken van ongewild urineverlies op een rijtje.
- Een slecht functionerende bekkenbodem of een bekkenbodemverzakking
Problemen met de bekkenbodem, zoals een bekkenbodemverzakking komen meestal (maar niet uitsluitend) voor bij vrouwen. Zo ontstaat een bekkenbodemverzakking vaak als gevolg van een zwangerschap, een bevalling of de menopauze. Zwangerschapsincontinentie en incontinentie als gevolg van een doorgemaakte bevalling of als gevolg van de menopauze komen vrij veel voor onder vrouwen. De spieren en het steunweefsel van het bekken raken (onder andere door een verschuiving in de hormoonhuishouding) uitgerekt en verslapt. Dit kan leiden tot een bekkenbodemverzakking. Dit kan stressincontinentie veroorzaken. Ook mannen kunnen last krijgen van een bekkenbodemverzakking. Als gevolg hiervan last krijgen van incontinentie. Dergelijke klachten kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat iemand voor diens beroep geregeld zware dingen moet optillen of verslepen. Het is aan te raden om bij een verzakking bekkenbodemspieroefeningen uit te voeren. Soms zijn er ook andere behandelingen mogelijk. Lees hier meer over de soorten incontinentie die ontstaan als gevolg van een bekkenbodem- of blaasverzakking en hier over manieren om deze klachten te verhelpen. - Een overactieve blaas
Een overactieve blaas kan leiden tot aandrangincontinentie of urge incontinentie. Dit kan veroorzaakt worden door bepaalde medicatie zoals diuretica. Maar ook door verschillende neurologische aandoeningen. Het komt veelal voor bij oudere mensen die last hebben van dementie, of een beroerte hebben gehad. Vaak kan blaastraining en het bijhouden van een zogeheten plasdagboek helpen bij het verlichten van deze klachten. - Urine-incontinentie als gevolg van (chronische) ziektes en aandoeningen
Al dan niet aangeboren afwijkingen in het zenuwstelsel, neurologische beschadigingen en bepaalde aandoeningen kunnen leiden tot urine-incontinentie. Voorbeelden hiervan zijn: spina bifida, multiple sclerose, de ziekte van Parkinson, diabetes. Ook een dwarslaesie, een beschadigde zenuw of een tumor in het ruggenmerg kunnen incontinentie veroorzaken.
- Operaties
Soms kunnen bepaalde zenuwen beschadigd raken tijdens een operatieve ingreep in de onderbuik of aan de urinewegen.
- Een vergrote prostaat of prostaatoperatie bij mannen
Mannen met een vergrote prostaat, of mannen die een prostaatoperatie hebben ondergaan, kunnen last krijgen van urine-incontinentie. Zo kunnen niet alleen aandrang- en stressincontinentie ontstaan, maar ook overloopincontinentie (ook wel druppelincontinentie genoemd).
- Een knik in de plasbuis
Wanneer de plasbuis niet goed wordt afgesloten doordat er een knik in zit, kunnen restjes urine in de blaas blijven zitten.
- Urineweginfecties
Urineweginfecties kunnen in sommige gevallen leiden tot onder andere nachtelijk urineverlies.
- Medicatiegebruik
Het gebruik van specifieke medicijnen kan leiden tot onder andere overloopincontinentie. Soms kunnen bekkenbodemoefeningen en blaastraining hierbij uitkomst bieden. Zoals eerder genoemd, kunnen diuretica ook voor aandrangincontinentie zorgen.
- Beperkte fysieke mobiliteit
Functionele incontinentie is vaak het gevolg van een gebrek aan lichamelijke mobiliteit. Zo kan rolstoelgebondenheid of slechtziendheid ervoor zorgen dat iemand het toilet niet (op tijd) bereikt.
- Psychische klachten
Ook stress en andere psychische klachten kunnen ongewild urineverlies, zoals nachtelijk urineverlies, veroorzaken.
Oorzaken van ontlastingsincontinentie
Ontlastingsincontinentie: wat is het en hoe komt het
Ontlastingsincontinentie of fecale incontinentie wordt gekenmerkt door het ongewild verlies van ontlasting. Dit wordt vaak veroorzaakt door een verminderde darmfunctie en problemen met de bekkenbodem. Het gebrek aan controle over de ontlasting, wordt ontlastingsverlies genoemd. Dit wordt veelal gekenmerkt door het verlies van aandranggevoel en/of het lukt niet meer om ontlasting op te houden. Bij anale incontinentie kan iemand ook de darmgassen niet goed meer ophouden.
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van ontlastingsincontinentie?
Zowel mannen als vrouwen kunnen last van krijgen van ontlastingsincontinentie. Ouder worden zorgt ook voor een verhoogd risico: bij de meeste mensen ontstaan zulke problemen met betrekking tot de stoelgang pas op latere leeftijd. Een verminderde functie van de bekkenbodemspieren kan, behalve voor urine-incontinentie, ook voor ontlastingsincontinentie zorgen. Maar ontlastingsincontinentie ontstaat vaak als gevolg van een verminderde functie van de dikke darm of de endeldarm. Anale dwangincontinentie wordt veelal veroorzaakt door letsel aan de sluitspier (beschadiging van de kringspier). Maar ook door het verslappen van de kringspier. Passieve anale incontinentie is een specifieke vorm van ontlastingsincontinentie die wordt veroorzaakt door een evacuatiestoornis of een passagestoornis.
Meer weten over incontinentie?
Heb je behoefte aan aanvullende informatie over incontinentie, bijvoorbeeld over de verschillende soorten incontinentie, of wil je weten wat je eraan kunt doen?
Meer interessante artikelen voor jou
Heb je last van incontinentieproblemen?
Wees dan niet bang om contact met je huisarts op te nemen. Deze kan je helpen bij het vinden van de best passende behandeling of incontinentiematerialen en kan je eventueel doorverwijzen naar een specialist.